Nigdy więcej wojny – uroczystości upamiętniające zbrodnię w Skłobach i Stefankowie

Zbrodnia sprzed 85 lat wciąż budzi poruszenie. W Skłobach i Stefankowie mieszkańcy, duchowni i władze uczcili pamięć 256 ofiar pacyfikacji dokonanej przez Niemców. Wspólna modlitwa, przemówienia i Apel Pamięci były wyrazem hołdu i przestrogi na przyszłość.

12 kwietnia 2025 r., na terenie gminy Chlewiska w powiecie szydłowieckim, w 85-lecie tragicznych wydarzeń odbyły się uroczystości upamiętniające pomordowanych mieszkańców wsi Skłoby i Stefanków.

11 kwietnia 1940 r. wsie te, w odwecie za pomoc udzieloną przez ich ludność Oddziałowi Wydzielonemu Wojska Polskiego, którym dowodził mjr Henryk Dobrzański „Hubal” zostały spacyfikowane przez niemieckiego okupanta. Funkcjonariusze Ordnungspolitzei, wspierani przez członków SS i Selbschutzu zamordowali 256 mężczyzn w wieku od 15 do 60 lat. Obie te wsie zostały doszczętnie spalone.

Obchody upamiętniające ofiary tej zbrodni wojennej rozpoczęły się o godz. 10:00 zbiórką przy budynku OSP w Skłobach, gdzie odbyło się odsłonięcie i poświęcenie nowego obelisku, upamiętniającego pomordowanych mieszkańców wsi. Następnie uczestnicy przemieścili się na plac przed cmentarzem wojennym ofiar terroru niemieckiego z II wojny światowej, w lesie pod Stefankowem.

O godzinie 11:15 odbył się Msza Święta polowa, w intencji pomordowanych. Koncelebrze przewodniczył ks. Tadeusz Mazur, dziekan dekanatu szydłowieckiego i proboszcz parafii św. Zygmunta w Szydłowcu, współcelebransami byli: ks. mjr dr Tomasz Serwin, proboszcz parafii wojskowej św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Radomiu, ks. Roman Kuna, proboszcz parafii św. Stanisława Bp. i M. w Chlewiskach oraz ks. Maciej Cisowski, proboszcz parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nadolnej, na terenie której położone są wioski Skłoby i Stefanków. Kazanie wygłosił ks. T. Mazur, który przedstawił ofiarę życia pomordowanych jako rodzaj męczeństwa. Wskazał to jako drogowskaz dla współczesnego patriotyzmu i wezwanie do jedności. Kaznodzieja zakończył apelem: "Nigdy więcej wojny. Niech Bóg błogosławi naszą Ojczyznę, a my żyjmy aby ci, którzy zginęli dla jej wolności byli z nas dumni."

Następnie odbył się przemarsz kompanii honorowej, orkiestry i pocztów sztandarowych, po którym nastąpiło wystawienie warty honorowej. Część patriotyczna wydarzenia rozpoczęła się od odśpiewania Hymnu Polskiego i podniesienia flagi państwowej na maszt. Wójt gminy Chlewiska, Albert Kijak, powitał oficjalnie wszystkich zaproszonych gości, przedstawicieli władz, samorządu wojewódzkiego, powiatowego i gminnego, przedstawicieli służb mundurowych, środowisk kombatanckich, przedstawicieli Instytutu Pamięci Narodowej, duchownych, rodziny pomordowanych, mieszkańców miejscowości Skłoby i wszystkich przybyłych gości.

Po powitaniu nastąpiły przemówienia okolicznościowe: głos zabrał wójt Gminy Chlewiska Albert Kijak, który w emocjonującym przemówieniu przybliżył skalę cierpień, którą śmierć skazanych mężczyzn, dotknęła wiele rodzin. Utrata mężów, ojców, synów, braci, pozostawionych w spalonych domach i dręczonych szykanami okupanta. Kolejne przemówienia wygłosili poseł na Sejm Agnieszka Górska, starosta szydłowiecki Robert Górlicki oraz naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Lublinie dr hab. Jacek Romanek. W słowach skierowanych do uczestników uroczystości dr Romanek podziękował władzom Gminy Chlewiska i tym wszystkim, którzy przyczynili się do budowy pięknego i wymownego pomnika we wsi Skłoby. - Pomnik ten – mówił J. Romanek  - upamiętnia zbrodnię, za którą odpowiedzialny jest jeden naród, który od 1 września 1939 roku, w myśl głoszonej i realizowanej ideologii dopuścił się niewyobrażalnych zbrodni na narodzie polskim. Zbrodni podyktowanej nie tylko nienawiścią do innego narodu, ale także pogardą do innego człowieka i jego życia. Przez pięć lat okupacji Niemcy zamordowali ponad 3 miliony Polaków, tylko dlatego, że byli ludźmi. Ludźmi, których Niemcy uznali za gorszych odmawiając im prawa do życia i istnienia. Odmawiając im prawa do obrony ojczyzny, kultury, wiary i bliskich.
Dr. Jacek Romanko przypomniał także godną szacunku postawę miejscowej ludności, świadczących pomoc Oddziałowi Majora Hubala, za co spotkała ich zbrodnicza fala represji.

Następnie odbył się Apel Pamięci z salwą honorową, przygotowany przez żołnierzy z 42 Bazy Lotnictwa Szkolnego z Radomia i żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej.

Uroczystość zakończyła się składaniem wieńców i wiązanek pod pomnikiem.

W uroczystościach wzięli udział przedstawiciele władz, mieszkańcy oraz goście z regionu mazowieckiego i kraju. W przygotowanie uroczystości zaangażowanie wykazali zarówno samorządowcy z Gminy Chlewiska z wójtem Albertem Kijakiem i Samorządu Powiatu Szydłowieckiego, przedstawiciele Wojska Polskiego z dowódcą 42 bazy Lotnictwa płk. pil. Maciejem Sienickim jak i wiele innych instytucji i osób. To forma uczczenia pamięci o tych tragicznych wydarzeniach, które nadal pozostają bolesną raną i ofiarą niezmiennie ważna dla społeczności lokalnej.

Tekst Marek Sokołowski