Jeden las, wiele funkcji: Nadleśnictwo Marcule

Wyprawa do lasu

Leśnicy dzielą ludzi odwiedzających las na dwie grupy – tych z GPS-em w głowie, którzy nawet w nieznanym sobie terenie zawsze dotrą do celu, i nieuważnych, którym wystarczy zrobić dwa kółka wokół drzewa, by się zgubić. Ale nawet jeśli łatwo tracisz orientację, wcale nie musisz rezygnować z wypoczynku i rekreacji w lesie, nawet w miejscach, których dobrze nie znasz. Wystarczy, że zastosujesz się do kilku rad.

Przygotuj się, a unikniesz problemów

• Przed wyprawą przejrzyj mapę kompleksu leśnego, do którego się wybierasz, i zapoznaj się z przebiegiem głównych szlaków komunikacyjnych oraz z położeniem okolicznych miejscowości.

• Sprawdź, czy są tam szlaki turystyczne. Jeśli są, to wybierz taki, który prowadzi w interesujące cię miejsce. Trzymając się jego oznaczeń, bezpiecznie dotrzesz do celu i wrócisz.

• Nie znasz drogi? Trzymaj się głównych duktów i ścieżek. Większość jest wytyczona między pobliskimi miejscowościami, więc wcześniej czy później do którejś trafisz. Istnieje też spora szansa spotkania na nich ludzi, którzy wskażą ci drogę.

• Korzystaj z mapy i kompasu – pomogą ci utrzymać prawidłowy kierunek.

• Zapamiętuj mijane charakterystyczne miejsca i obiekty: okazałe drzewa, głazy, kapliczki czy śródleśne polany. Jeśli zabłądzisz, będziesz mógł na ich podstawie ustalić, gdzie jesteś, i znaleźć drogę powrotną.

• Używaj urządzeń nawigacyjnych GPS.

Możesz np. ściągnąć na smartfon aplikacje ułatwiające orientację w terenie; większość ma darmowe wersje np. mBDL ze strony www.bdl.lasy.gov.pl/portal/mbdl lub zaplanować wyprawę korzystając z portalu turystycznego LP www.czaswlas.pl.

Centrum Edukacji Przyrodniczej i Arboretum w Marculach

Jako cel wyprawy do lasu polecamy Centrum Edukacji Przyrodniczej im. ks. bp. Jana Chrapka i Arboretum w Nadleśnictwie Marcule. W Polsce istnieją 42 ogrody botaniczne. Arboretum w Nadleśnictwie Marcule jest jednym z sześciu ogrodów utworzonych i prowadzonych przez Lasy Państwowe. W ten sposób realizowana jest społeczna funkcja lasów, która oprócz gospodarczej i ochronnej jest uwzględniana w zrównoważonej gospodarce leśnej.

Arboretum

Arboretum w Marculach powstało w 2006 roku. Jego powierzchnia wynosi niemal 10 ha. Rośnie tu ponad 2,5 tys. roślin reprezentujących prawie tysiąc gatunków, odmian i kultywarów występujących w strefie klimatu umiarkowanego. Posadzono również dąb imienia Jana Pawła II i potomka pomnika przyrody dębu Bartek. O każdej porze roku jest tu dużo do obejrzenia – kolekcje dendrologiczne, alpinarium, wrzosowisko czy zegar słoneczny, a od niedawna również kolekcja ziół.

Marculskie arboretum wchodzi w skład stowarzyszenia Rady Ogrodów Botanicznych i Arboretów w Polsce, które zajmuje się m.in. zagadnieniami uprawy roślin zagrożonych oraz ich restytucją, ochroną ex situ i in situ, badaniami naukowymi i przygotowywaniem programów edukacyjnych.

Nie tylko rośliny

W bezpośrednim sąsiedztwie ogrodu znajduje się zagroda edukacyjna „Nasze zwierzęta”, otwarta w 2016 roku z inicjatywy leśników Nadleśnictwa Marcule i myśliwych z kół łowieckich „Hermes”, „Nemrod”, „Dzik” i „Zamek”. Przedsięwzięcie wsparły Urząd Miejski w Iłży oraz jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej w Jedlance i Kotlarce. Na terenie 1,5 ha, podzielonym na kwatery, przebywają zwierzęta występujące w polskich lasach, m.in. daniele i muflony, przedstawiciele rzadkich obecnie ras gospodarskich i różnych gatunków ptaków ozdobnych, osły, kozy afrykańskie i owce Quessant (najmniejsza rasa owiec). Mieszkańców zagrody można obserwować z platformy widokowej usytuowanej na środku zwierzyńca.

Przy arboretum znajduje się także skansen maszyn używanych do połowy XX wieku w leśnictwie i rolnictwie. Eksponowane tu urządzenia były wykorzystywane w Puszczy Iłżeckiej i regionie. Zabytkowy sprzęt daje wyobrażenie o pracy leśników oraz rolników w przeszłości – wizyta tutaj to żywa lekcja historii.

Centrum Edukacji Przyrodniczej

Arboretum stanowi część Centrum Edukacji Przyrodniczej im. ks. bp. Jana Chrapka. Centrum mieści się w byłej siedzibie Nadleśnictwa Marcule i w pomieszczeniach wybudowanych dzięki dofinansowaniu WFOŚiGW w Warszawie. W działaniach edukacyjnych leśnicy współpracują ze społecznością lokalną, co umożliwia im przygotowanie zajęć o szerokiej tematyce. Nowoczesna infrastruktura edukacyjno-turystyczna pozwala kierować ofertę do różnych grup wiekowych. Do dyspozycji odwiedzających są: sala edukacyjna, sala konferencyjna na ok. 100 osób i sala kominkowa z ekspozycją dotyczącą łowiectwa. W pobliżu budynków znajduje się wiata ze stołami i ławkami, gdzie można prowadzić zajęcia na świeżym powietrzu i spożywać posiłki.

Kompleksowa oferta CEP i arboretum jest przeznaczona zarówno dla grup zorganizowanych, jak i turystów indywidualnych. Pracownicy Nadleśnictwa Marcule dzielą się przede wszystkim wiedzą o lesie i pracy leśnika oraz uczą, jak racjonalnie i odpowiedzialnie korzystać z zasobów przyrody.

W nurcie przyrody i historii

Nadleśnictwo Marcule podejmuje wiele działań we współpracy ze społecznością lokalną i funkcjonującymi tu instytucjami, takimi jak Muzeum Przyrody i Techniki „Ekomuzeum” im. Jana Pazdura w Starachowicach czy Muzeum Regionalne w Iłży, a także z Opactwem Cystersów w Wąchocku. Zakres tematyczny wspólnych przedsięwzięć to przyroda, historia, technika i turystyka w Lasach Iłżeckich. W Centrum Edukacji Przyrodniczej co roku odbywa się Piknik Majowy z Przyrodą i Historią. Od maja do października na trasie Marcule–Iłża kursuje kolej wąskotorowa. Wycieczka kolejką umożliwia zwiedzenie w ciągu jednego dnia zabytków Iłży ze średniowiecznym zamkiem i Muzeum Regionalnym oraz CEP z arboretum. O tym, co aktualnie dzieje się w arboretum, CEP i całym regionie, można przeczytać na fanpage’u Nadleśnictwa Marcule oraz na fanpage’u W nurcie przyrody i historii, poświęconemu ziemi iłżeckiej.

(Materiał promocyjny)