Orońsko. 40 lat minęło jak jeden dzień, czyli rzeźbiarski jubileusz

W 2021 roku Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku świętuje 40 lat swojej działalności. Jubileusz przypada w 180. rocznicę urodzin wybitnego polskiego malarza, Józefa Brandta, niegdysiejszego właściciela orońskiego majątku.

- Centrum Rzeźby Polskiej już od czterech dekad prowadzi działalność wystawienniczą, naukową oraz artystyczną. Dzisiejszy jubileusz to wspaniała okazja, by pogratulować instytucji pięknych osiągnięć i wesprzeć działania, które decydować będą o jej przyszłości – napisał wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotr Gliński w liście skierowanym do uczestników obchodów 40-lecia Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, odczytanym przez dyrektor Departamentu Narodowych Instytucji Kultury MKDNiS Agnieszkę Komar-Morawską.

Wicepremier wskazał, że Centrum, jako narodowa instytucja kultury stanowi przestrzeń wypowiedzi dla sztuk wizualnych, ale także gromadzi zbiory dzieł wybitnych rzeźbiarzy, zarówno polskich , jak i zagranicznych oraz dba o artystyczne i kulturalne dziedzictwo Orońska i jego dawnych właścicieli.

Z okazji jubileuszu 40-lecia działalności dyrekcja Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku wystąpiła z wnioskami o przyznanie najwyższych odznaczeń dla artystów – wybitnych rzeźbiarzy, a także dla osób pracujących na co dzień na rzecz sztuki – pracowników Centrum Rzeźby Polskiej.

Minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotr Gliński przyznał cztery Medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – Złoty Medal otrzymał prof. Stanisław Radwański, Brązowe Medale – prof. Grażyna Jaskierska-Albrzykowska, prof. Karolina Komasa i prof. Andrzej Szarek.

Minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu przyznał także dwie Odznaki Honorowe „Zasłużony dla Kultury Polskiej” dla dwójki pracowników merytorycznych Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku: Doroty Monkiewicz i Henryka Gacy.

Ponadto 18 pracowników Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku otrzymało Medale za Długoletnią Służbę przyznawane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej.

***

Początki obecności współczesnej rzeźby w posiadłości Józefa Brandta w Orońsku datują się na połowę lat 60. XX wieku, gdy grupa 13 artystów pracujących w kieleckich kamieniołomach pokazała swoje realizacje na wystawie poplenerowej w orońskim parku. Rejon Orońska obfitował w materiał rzeźbiarski, artystyczna aura wokół miejsca i przychylność władz sprawiły, że narodził się wtedy pomysł stworzenia w tym miejscu stałej bazy warsztatowej dla środowiska rzeźbiarskiego.

Instytucja Muzeum – Centrum Rzeźby Polskiej, przemianowana w 1985 roku na Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, powstała jednak dopiero w 1981 roku. Plany programowe nowej placówki kultury były niesłychanie progresywne. W regulaminie organizacyjnym „Muzeum – Centrum” zawarta była idea łączenia miejsca pracy twórczej z zadaniami dokumentacyjnymi, naukowymi i wystawienniczymi, a także z zadaniami społecznymi. Szczególną uwagę zwraca też wyprzedzające swoją epokę uwzględnienie refleksji naukowej nad wystawiennictwem rzeźby.

Czterdzieści lat działalności Centrum związane było z olbrzymim programem inwestycyjnym. W tym czasie zrewitalizowane lub odbudowane od podstaw zostały wszystkie budynki na terenie Centrum: pałac, spichlerz, stajnie, wozownia, oficyna, kaplica i oranżeria. W 1992 roku ukończono budowę Muzeum Rzeźby Współczesnej. Latami tworzona była kolekcja rzeźby współczesnej. Po przełomie w 1989 roku powstała Rada Programowa Centrum. Jej pierwszym przewodniczącym został prof. Jan Berdyszak, który nadał kierunki działalności programowej Centrum, której wyznacznikiem stała się dbałość o najmłodsze pokolenie artystów. W 1992 roku odbyła się pierwsza edycja Triennale Młodych. Wokół CRP powstało środowisko artystów i teoretyków, nawiązana został współpraca z uczelniami artystycznymi i instytucjami partnerskimi.

Obecnie celem działalności Centrum jest troska o zachowanie i wzbogacanie dziedzictwa czterech dekad działalności. Kontynuacją programu inwestycyjnego był remont i modernizacja pracowni rzeźbiarskich. Obecnie powstaje nowy budynek stolarni, dzięki któremu uwolnione zostaną w Muzeum Rzeźby Współczesnej pomieszczenia dla magazynu studyjnego rzeźby.

fot. Aleksandra Krzemińska.