Uroczyste odsłonięcie rzeźby dedykowanej Franciszkowi Ksaweremu Christianiemu w Orońsku

W Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku odbyło się uroczyste podsumowanie projektu i odsłonięcie rzeźby, która upamiętnia Franciszka Ksawerego Christianiego – inżyniera i twórcę nowoczesnego drogownictwa w Królestwie Polskim.

12 listopada 2025 roku o godzinie 15:30 w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku odbyło się uroczyste wydarzenie zamykające realizację projektu w ramach programu „Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej – 2025”. Współorganizatorem wydarzenia była Gmina Orońsko. Uczestnikami uroczystości byli przedstawiciele władz samorządowych, instytucji kultury, duchowieństwa oraz lokalnych społeczności.

Wśród gości znaleźli się m.in.: Starosta Szydłowiecki Robert Górlicki, Radna Sejmiku Województwa Mazowieckiego Magdalena Nowacka, Wicestarosta Anita Gołosz, Burmistrz Szydłowca Artur Ludew, Wójt Gminy Orońsko Sylwester Różycki oraz liczni przedstawiciele instytucji publicznych, szkół i organizacji lokalnych. Obecny był także autor rzeźby – Jerzy Dobrzański, uznany rzeźbiarz i projektant, wielokrotnie nagradzany za swoje realizacje w przestrzeni publicznej.

Spotkanie otworzyła p.o. Dyrektora Gminnej Biblioteki Publicznej w Orońsku, Małgorzata Lasota, która przybliżyła ideę powstania rzeźby – przystanku. Podkreśliła, że celem projektu było upamiętnienie wybitnego inżyniera Franciszka Ksawerego Christianiego, jednego z głównych twórców nowoczesnego drogownictwa w Królestwie Polskim. Jego działalność w Orońsku znacząco wykraczała poza rolę właściciela ziemskiego – tworzył zręby sieci komunikacyjnej regionu, wpływając na rozwój lokalnej społeczności.

Rzeźba została zaprojektowana jako obiekt funkcjonalny, przystępny dla odbiorców w każdym wieku – dzieci, młodzieży, dorosłych, seniorów, a także osób ze szczególnymi potrzebami. Umiejscowiono ją w widocznym miejscu, przy historycznym szlaku wytyczonym przez samego Christianiego.

W dalszej części wydarzenia głos zabrał autor rzeźby, Jerzy Dobrzański, który opowiedział o procesie twórczym i znaczeniu dzieła. Dyrektor Centrum Rzeźby Polskiej, Paulina Kurc-Maj, przedstawiła założenia programu „Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej – 2025”, finansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Program ten jest pierwszym w Polsce przedsięwzięciem dotacyjnym ukierunkowanym na rozwój rzeźby w przestrzeni publicznej. W 2025 roku jego budżet wynosił 4 mln zł, a spośród 127 złożonych wniosków dofinansowanie uzyskało 26. Wśród nich znalazła się Gminna Biblioteka Publiczna w Orońsku, która otrzymała całą wnioskowaną kwotę – 200 000 zł.

Uczniowie Publicznej Szkoły Podstawowej w Guzowie, której patronem jest Franciszek Ksawery Christiani, przygotowali prezentację poświęconą jego życiu i osiągnięciom. W pracach nad materiałem uczestniczył również potomek inżyniera – Maciej Stachura.

Kulminacyjnym punktem wydarzenia było wspólne przejście do miejsca usytuowania rzeźby – przystanku autobusowego w formie funkcjonalnej rzeźby przestrzennej, dedykowanej Christianiemu. Tam dokonano uroczystego odsłonięcia tablicy upamiętniającej pioniera polskiego drogownictwa.

Dzięki uzyskanemu dofinansowaniu projekt został zrealizowany bez konieczności angażowania środków własnych Gminnej Biblioteki Publicznej w Orońsku. Nowa rzeźba stała się nie tylko formą hołdu dla lokalnej historii, ale także wartościowym elementem przestrzeni publicznej, dostępnym dla wszystkich mieszkańców i odwiedzających.