Czas w las: Nadleśnictwo Barycz zaprasza

Historia obecnego terenu Nadleśnictwa Barycz, na północ od Końskich, była od przeszło 200 lat ściśle związana z wojskami różnych armii, które posiadały tu - na przełomie dziejów - zaplecze ćwiczebne, logistyczne oraz infrastrukturalne.

Początek wojskowości tych terenów przypada na okres Królestwa Polskiego tzw. "Kongresówki", powstałego decyzja Kongresu Wiedeńskiego z 1815 r. poprzez przebudowę lata 50-tych XX w Obozu Ćwiczeń Barycz w rozległy Poligon Barycz, a kończy się na funkcjonującym w okresie 1978-1993 "Poligonie Lotniczym Gowarczów" tzw. "bombowisku", po którym Nadleśnictwo Barycz przejęło tereny wraz z infrastrukturą, której symbolem jest 55-cio metrowa wieża namiarowa, obecnie używana do celów ppoż.

Zdjęcie: Ćwiczenia wojsk carskich na terenie OC Barycz

Pod koniec lat 40-tych XX w. władze PRL powróciły do pierwotnej, przedwojennej koncepcji rozbudowy Obozu Ćwiczeń Barycz i na podstawie dekretu z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych (DzU nr 4 z 1952 r.), oraz decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach, w roku 1951 rozpoczęto realizację akcji obejmującej wysiedlenie ponad 1700 rodzin z wsi i osad pod przyszły Poligon Barycz. Istniejące na tych terenach budynki miały być zburzone, przekazane do rozbiórki zainteresowanym lub wykorzystane w celach infrastrukturalnych, lub ćwiczebnych.

Likwidacją miały być objęte miejscowości z powiatu koneckiego: Morzywół, Komaszyce, Rogówek, Januchta, Miłaków, Brzeźnica, Wola Nosowa, Józefów, Huta, Gąsiorów, Kacprów, Głęboka Droga, Kolonia Szczerbacka, Paruchy, Baczyna, Stara Kuźnica, Majątek Ludwinów oraz powiatu opoczyńskiego: Stużno, Eugeniów, Budki. Łącznie 6980 ha.

Plany rozbudowy poligonu zostały ostatecznie zaniechane i w roku 1957r. formalnie zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów nr 118 z dnia 29 sierpnia tego roku, Poligon Barycz został zlikwidowany a pozyskane tereny po wysiedlonych wsiach przekazane Ministerstwu Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego w celu zalesienia. Około 4 tys. hektarów przekazano w 1959 roku dla nowo powstałego Nadleśnictwa Barycz, a ok. tysiąca hektarów przekazano dla Nadleśnictwa Przysucha.

Zdjęcie: Zalesianie poligonu Barycz

Z uwagi na powrót części mieszkańców byłych wsi i ich próśb o zwrot ziemi, reaktywowano kilka miejscowości: Barycz, Bębnów, Morzywół, Komaszyce, Miłaków, Rogówek, Brzeźnicę.

Pozostałe tereny nieobjęte zwrotem, w latach 1960–1975 dużym wysiłkiem leśników i pracowników leśnych borykających się z trudnościami, jak walką z pożarami czy szkodnikami, finalnie zalesiono.

Obecnie na tych terenach rośnie piękny, wartościowy, bioróżnorodny las gospodarczy, który poprzecinany licznymi szlakami pozwala odnaleźć ślady po dawnych wsiach, takie jak piwnice, studnie i drzewa owocowe. Dla zachowania cząstki historii tej ziemi, leśnicy na terenie każdej wsi sołeckiej postawili krzyż oraz pamiątkowe tablice z napisem, np. "Tu była wieś ..." a dla podkreślenia wysiłku leśników oraz wspomnienia mieszkańców tych terenów wystawiono przy drodze Gowarczów-Baczyna obelisk z górującym nad nim drewnianym krzyżem.

Przy nim można pozostawić pojazd i wyruszyć w podróż na spotkanie przeszłości pośród drzew przysłaniających z upływem czasu wielowiekową historię obecnie nieistniejących wsi i osad.

Szlak rozpoczyna swój bieg w miejscowości Piekło, a kończy w miejscowości Niebo – wioskach znajdujących się na terenie leśnictwa Izabelów, Nadleśnictwa Barycz. Rzeczywista odległość między miejscowościami wynosi ok.  2 km, jednak dla szlaku Niebo i Piekło stanowią początek i koniec pętli liczącej blisko 250 km. Legendarne, piekielne miejsca rozsiane na trasie, mają swoje odwołania do podań ludowych, których siła wpłynęła na nadanie tym miejscom oficjalnych nazwy wpisujących się w charakter dawnych, nieprzebytych terenów leśnych obecnie łatwo dostępnych dla odwiedzających.

"Piekielny Szlak" przebiega przez obszar dwóch województw – świętokrzyskiego i łódzkiego, trzech powiatów a tym samy przez teren dziewięciu gmin: Bliżyn, Gowarczów, Końskie, Ruda Maleniecka, Smyków, Stąporków, Białaczów, Paradyż.

Trasaszlaku: Piekło, Czarna, rez. "Skałki Piekło pod Niekłaniem", Zalew Bliżyński, rez. "Brama Piekielna", rez. "Piekło Dalejowskie", rez. "Świnia Góra", Krasna, Cisownik, Sielpia, rez. "Piekiełko Szkuckie", Lipa, Maleniec, rez. "Diabla Góra", Afryka, Paradyż, Żarnów, Miedzna Murowana, Białaczów, Kamienna Wola, Stara Kuźnica, Niebo.

Trasa oznaczona jest kolorem czerwonym oraz powtarzającym się w kluczowych punktach wędrówki, osobnym oznakowaniem charakterystycznego trójzębu będącego logiem szlaku.

Wychodnie skalne z piaskowca, mające łączną długość 100 m a wysokość 5 m, były w przeszłości charakterystycznym punktem dla wędrowców. Ich usytuowanie, będące niewielkim wzniesieniem obecnie znajdującym się wewnątrz pięknego lasu gospodarczego Nadleśnictwa Barycz, zachęciło organizacje turystyczne do poprowadzenia w bliskim sąsiedztwie "skałek" 3 szlaków pieszych, przebiegających głównie przez tereny leśne.

Różnorodność form oraz wielopłaszyznowy kształt poszczególnych głazów pomnika przyrody może nasuwać obserwatorowi mistyczne skojarzenia interwencji w tym miejscu nadprzyrodzonych sił, mających czarcie korzenie.

Jedna ze skał z widniałymi ukośne liniami erozji, ma na swoim szczycie blisko metrowy niejako odcisk kopyta, który wg legendy pozostawił diabeł spadający z nieba.

Rezerwat Przyrody – Skałki Piekło, jest kluczowym punktem wycieczek miejscowych, jak i również wczasowiczów przebywających w koneckim "kurorcie" nad zalewem Sielpia będącym ujściem odcinka krystalicznie przejrzystej rzeki Czarnej – stanowiącej częściowo południową granicę Nadleśnictwa Barycz.

W tym miejscu, na terenie rezerwatu „Skałki Piekło” w sąsiedztwie pomnika przyrody nieożywionej – wychodni skalnej z piaskowca, Nadleśnictwo przygotowało ofertę turystyczną w postaci profesjonalnego paleniska oraz tablic informujących o walorach miejsca oraz obowiązującym na tym terenie programie „Zanocuj w Lesie”.

Znajdujące się na terenie leśnictwa Smolarnia w miejscowości Piła, odnowione miejsce postoju od niedawna zespoliło kompleks obiektów przyrodniczych, będących wizytówką leśnictwa na trasie szlaku pieszego i rowerowego w kierunku Starej Kuźnicy. Nieopodal zbiornika wodnego można bezpiecznie pozostawić pojazd na wyznaczonym do tego celu miejscu i rozpocząć zwiedzanie licznych walorów przyrodniczych kilkuhektarowego otoczenia akwenu wodnego. Pierwszą atrakcją jest sam zbiornik wodny, od strony wschodniej stanowiący gęstwinę roślinności przybrzeżnej przetartej ścieżkami, udeptanymi przez chętnie przyjeżdżających tu wędkarzy. Teren ten, licznie zamieszkały przez ptactwo wodne, nadaje wyjątkowości rezerwuarowi rzeki Czystej w połączeniu z sąsiadującym lasem liściasto-iglastym, zwłaszcza na tle - oddalonej o 500 m - ruchliwej drogi krajowej nr 42.

Kolejnym punktem zwiedzania jest osobliwość przyrodnicza – "sosna krocząca". Jej wyniesione ponad grunt, splątane korzenie dają złudzenie chodu dorosłego drzewa. Efekt ten sosna osiągnęła poprzez osuwanie się i erozję podłoża, które stanowiło niewielkie przewyższenie trenu.

Zdjęcie: Sosna krocząca

Stronę zachodnią zbiornika stanowi zapora czołowa z betonowym jazem pełniącym funkcje elektrowni wodnej. Wał ziemny odcinający lustro wody od niewielkiej łąki jest na swej koronie ścieżką wiodącą do ostatniego punktu zwiedzania, jakim jest "pomnik przyrody – grupa 6 dębów bezszypułkowych". Drzewa te mające przeszło 200 lat. Przez ten czas zdążyły wydać wile nasion, które w okolicy wzbogaciły roślinność o nowych następców pomnikowych drzew.

Zdjęcie: Pomnik przyrody: grupa 6 dębów

(Materiał promocyjny)