Więzień KL Auschwitz i powstaniec warszawski

Edward Ciesielski urodził się 16 listopada 1922 r. w Woli Korzeniowej koło Szydłowca. Na początku okupacji niemieckiej, z inicjatywy Jana Sońty ps. Ośka, późniejszego dowódcy oddziału partyzanckiego Batalionów Chłopskich, współorganizował punkty nasłuchu radiowego, na podstawie których redagowano gazetkę "Wiadomości Radia Zagranicznego".

Za konspiracyjną działalność został aresztowany w Szydłowcu i przewieziony do więzienia w Radomiu, gdzie przebywał do 4 kwietnia 1941 r., kiedy to został wyznaczony do kolejnego transportu odchodzącego do KL Auschwitz.

Transport ten przybył do obozu 5 kwietnia 1941 r. Edward Ciesielski otrzymał numer 12 969. Wkrótce poznał Witolda Pileckiego, który wciągnął go do obozowej konspiracji, pod nazwą Związek Organizacji Wojskowej.

W nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r. rotmistrz Witold Pilecki wraz z Edwardem Ciesielskim i innym więźniem, nauczycielem Janem Redzejem, uciekli z piekarni znajdującej się w Oświęcimiu poza obozem. Po kilku dniach dotarli do Bochni, gdzie Ciesielski ukrywał się przez kilka miesięcy. Dla Komendy Głównej Armii Krajowej sporządził wówczas raport o zbrodniach w KL Auschwitz.

Dopiero w listopadzie 1943 r. przyjechał do Warszawy i tak jak jego dwaj towarzysze ucieczki uczestniczył później w Powstaniu Warszawskim. Posługiwał się pseudonim "Beton". Walczył ramach IV Zgrupowania "Gurt" w Śródmieściu-Północ. Ciężko ranny trafił do szpitala powstańczego, gdzie cudem powrócił do zdrowia.

Po upadku powstania uciekł z niewoli niemieckiej i przedostał się na teren Kielecczyzny, odnawiając kontakty z Janem Sońtą ps. "Ośka" i innymi konspiratorami spod znaku Batalionów Chłopskich.

W związku ze swoją powojenną działalnością komunistyczną został aresztowany i przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazany w styczniu 1946 r. na karę śmierci, zamienioną następnie na długoletnie więzienie, przebywał we Wronkach, w Rawiczu i Sztumie. Zwolniony został w marca 1954 r.

Podjął pracę zawodową jako stenotypista w Sejmie, ale przeżycia wojenne i pobyt w więzieniach Polski Ludowej bardzo odbiły się na jego zdrowiu. Ostatni uczestnik słynnej ucieczki z KL Auschwitz w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r. zmarł w wieku niespełna 40 lat w październiku 1962 r. (Witold Pilecki został rozstrzelany w więzieniu na Mokotowie w maju 1948 r., natomiast Jan Redzej zginął w Powstaniu Warszawskim w pierwszych dniach sierpnia 1944 r.).

Sześć lat po śmierci Edwarda Ciesielskiego ukazała się jego książka, zatytułowana "Wspomnienia oświęcimskie", którą niedawno wznowiono pod zmienionym tytułem "Do widzenia Auschwitz".

Adam Cyra

fot. archiwum prywatne