ZUS kontroluje zwolnienia lekarskie!

Wokół popularnych "L4" na przestrzeni lat narosło wiele błędnych przekonań oraz powszechnie powtarzanych "prawd". Czy możemy przemieszczać się podczas wskazania "chory musi leżeć"? Czy ZUS skontroluje nas przez pierwsze 33 dni zwolnienia? Czy wolno kontrolować zwolnienia wystawione przez psychiatrę? Na te i inne pytania odpowiada Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

- Jakie konsekwencje są wyciągane w stosunku do osób, które bezprawnie przebywają na zwolnieniu lekarskim?

- W zależności od tego co wykazała kontrola i czego dotyczyła. Jeśli zwolnienie było wykorzystywane w sposób nieprawidłowy - mówiąc wprost, zamiast leczyć się, ktoś robił remont i ewidentnie wyszło, że zwolnienie było "lewe" - zwraca pieniądze w całości za zwolnienie. Jeśli kontrola dotyczyła zasadności zwolnienia, czyli lekarz po przebadaniu stwierdził, że nie jest już chory, to od dnia badania pieniądze są wstrzymane.

 - Kontrola zawsze odbywa się poprzez wizytę w domu?

 - Nie, może też być badanie "zaoczne" czyli analiza dokumentacji medycznej. Np. przy długim zwolnieniu spowodowanym np. złamaniem kończyny, pacjent nie musi być osobiście w ZUS , bo lekarz na podstawie dokumentacji medycznej może stwierdzić celowość dalszego leczenia. Mówiąc wprost jeśli ktoś był operowany, ma nogę w gipsie leczenie przewidziane jest na kilka miesięcy, a np. pracodawca zgłosił po 2 miesiącach jego nieobecności - wniosek o kontrole – podając różne argumenty, może się okazać że lekarz tylko na podstawie zebranej dokumentacji uzna że np. wystawione zwolnienie na kolejny miesiąc jest zasadne, rokuje powrót do zdrowia, noga się zrasta potrzeba tylko czasu.

- Co w rzeczywistości oznacza wskazanie na zwolnieniu "chory może chodzić"? Czy może on podejmować dowolne czynności? Czy wskazanie "chory musi leżeć" rzeczywiście oznacza to, że może zajmować wyłącznie pozycję leżącą w łóżku?

- To co jest zapisane w zwolnieniu zależy od lekarza i schorzenia pacjenta. Do tego trzeba też podejść racjonalnie. Nie chodzi o to by, osoba ze wskazaniem "chory musi leżeć" przez całą dobę była w pozycji leżącej, ale prawdopodobnie taki zapis związany jest z jego stanem zdrowia. Jeśli ktoś jest w trakcie leczenia np. zapalenia płuc to logiczne jest, że to właśnie "leżenie" przyśpieszy leczenie rozumiane jako pobyt w domu, a nie chodzenie po dworze.

Osoba niezdolna do pracy z powodu choroby, niezależnie od tego, czy lekarz leczący na zwolnieniu lekarskim wskazał, że "chory powinien leżeć" albo, że "chory może chodzić", powinna powstrzymać się od wykonywania czynności sprzecznych z celem zwolnienia lekarskiego, w szczególności takich, które mogą przedłużyć okres niezdolności do pracy. Czas zwolnienia powinna wykorzystać na rekonwalescencję oraz powrót do zdrowia.

- Co stanie się jeśli pracownik postanowi sam skrócić sobie czas zwolnienia i przyjść do pracy?

- Łamie prawo. Tylko lekarz może zwolnienie skrócić.

- Czy e-zwolnienie wymaga konieczności informowania pracodawcy o przyczynie nieobecności w pracy?

- Nie. Przyczyna (rozumiana jako choroba ) jest naszą tajemnicą. Kod jednostki nie jest widziany przez pracodawcę. Nie mamy obowiązku informować pracodawcy na co jesteśmy chorzy, czy o tym poinformujemy i jak długo może nas nie być zależy od nas i od tego jakie są relacje z pracodawcą.

- Czy to prawda, że ZUS nie skontroluje pracownika podczas pierwszych 33 dni zwolnienia?

- Kontrole mogą odbyć w każdym czasie, również podczas pierwszych 33 dni.

- Czy to prawda, że zwolnień udzielanych przez lekarza psychiatrę nie wolno kontrolować?

- Każde zwolnienie wolno kontrolować, również te wystawiane przez psychiatrów.

- A co w sytuacji gdy po badaniu, lekarz stwierdzi iż jesteśmy zdrowi choć zwolnienie mamy jeszcze kilka dni?

- Jeżeli po analizie dokumentacji medycznej i po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego lekarz orzecznik określi wcześniejszą datę ustania niezdolności do pracy niż orzeczona w zaświadczeniu lekarskim, za okres od tej daty zaświadczenie lekarskie traci ważność. Również zasiłek chorobowy nie przysługuje w przypadku, gdy zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane.

- A co w przypadku gdy na zwolnieniu "nie chorujemy" tylko gdzieś dorabiamy, albo wyjeżdżamy za granicę?

- Tu mówimy już o drugim rodzaju kontroli – czyli o niezgodnym wykorzystywaniu zwolnienia lekarskiego. Przepisy jasno to określają, bo zgodnie z ustawą ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Warto też dodać że prawo do prowadzenia kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich mają – obok inspektorów ZUS-u - pracodawcy zatrudniający powyżej 20 ubezpieczonych. Najczęściej takie kontrole wykonują pracownicy działu kadr, kontroli wewnętrznej – to już decyduje pracodawca.

- Czy kontroli należy się bać?

- A niby dlaczego? Jeśli nie mamy nic do ukrycia, jesteśmy chorzy 2 czy nawet 3 tygodnie, mamy wezwanie do lekarza orzecznika, stawiamy się, lekarz stwierdzi, że nasze zwolnienie jest jak najbardziej zasadne - wracamy do domu leczymy się dalej.